Đề kiểm tra 15 phút Hóa 10 Chương 2

Nguyên tố Y là nguyên tố thuộc nhóm B nên cấu hình electron lớp sát ngoài cùng và ngoài cùng có dạng: 3d^a4s² (hoặc 3d^b4s¹ trong trường hợp Cr và Cu).

Vậy số electron hóa trị của Y ≥ 3. Y là kim loại, Y không có phân lớp f.

Nguyên tố X là nguyên tố thuộc nhóm A, có ≥ 3 electron hóa trị (vì cùng số electron hóa trị với Y).

Electron cuối cùng của X sẽ nằm trên phân lớp p (x là nguyên tố p).

Chưa thể xác định được X và kim loại hay phi kim.

Nguyên tử Mg có số hiệu nguyên tử Z = 12 = Số proton = Số electron.

Thứ tự các lớp và phân lớp electron: 1s²2s²2p⁶3s².

Có thể thay 1s²2s²2p⁶ bằng kí hiệu [Ne]. Cấu hình electron của nguyên tử Mg là 1s²2s²2p⁶3s² hoặc [Ne]3s² hoặc (2, 8, 2).

Electron cuối cùng điền vào phân lớp s nên magnesium là nguyên tố s.

Do có sự chèn mức năng lượng, theo trật tự phân mức năng lượng các electron được phân bố như sau:

1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s²3d⁵. 

Electron năng lượng cao nhất ở phân lớp d (3d) nên nguyên tố thuộc nhóm d.

Trong bảng tuần hoàn các nguyên tố, nhóm gồm những nguyên tố kim loại điển hình là nhóm IA.

Vì pX + pY = 23 nên X và Y là những nguyên tố thuộc chu kì nhỏ.

Ta có: X và Y là 2 nguyên tố thuộc 2 nhóm kế tiếp ⇒ Số proton của X và Y hơn kém nhau 1 hoặc 7 hoặc 9.

Ta xét từng trường hợp:

• Nếu pX - pY = 1 ⇒ pX = 12 (Mg), pY = 11 (Na)

Ở trạng thái đơn chất hai nguyên tố này không phản ứng với nhau (loại).

• Nếu pX - pY = 7 ⇒ pX = 15 (P), pY = 8 (O)

Ở trạng thái đơn chất hai nguyên tố này phản ứng được với nhau (nhận).

• Nếu pX - pY = 9 ⇒ pX = 16 (S), pY = 7 (N)

Ở trạng thái đơn chất hai nguyên tố này không phản ứng với nhau (loại).

Vậy X là P (phosphorus)

X có 4 lớp electron X thuộc chu kì 4

X có 1 electron lớp ngoài cùng và có electron cuối cùng điền vào phân lớp d X thuộc nhóm IB.

Vậy  X thuộc chu kì 4, nhóm IB.

Tính chất của các nguyên tố và đơn chất, cũng như thành phần và tính chất của các hợp chất tạo nên từ các nguyên tố đó biến đổi tuần hoàn theo chiều tăng của điện tích hạt nhân.

Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố vào bảng tuần hoàn:

- Các nguyên tố được sắp xếp theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân nguyên tử.

- Các nguyên tố có cùng số lớp electron trong nguyên tử được xếp vào cùng một chu kì.

- Các nguyên tố có cùng số electron hóa trị được xếp vào một nhóm.

Gọi số hạt proton, neutron và electron của nguyên tử X là p, n, e

Số hạt proton, neutron và electron của nguyên tử Y là p’; n’; e’. 

Theo đề bài ta có:

p = n = e

p' = n' = e'

Ta có thể hiểu 1 cách gần đúng theo đề bài ta có:

M_x = 2p; M_Y = 2p’.  

Lại có trong XY₂, X chiếm 50% về khối lượng nên: 

(1)

Tổng số proton trong phân tử XY₂ là 32 

⇒ p + 2p’ = 32 (2)

Từ (1) và (2) giải hệ phương trình được: p = 16 và p’ = 8.

p = 16 nên Z_X = 16, X có cấu hình electron: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁴

p’ = 8 nên Z_Y = 8, Y có cấu hình electron: 1s²2s²2p⁴

Nguyên tử nguyên tố nitrogen (N) có 7 proton ⇒ Z = 16

Cấu hình electron của N: 1s²2s²2p³ ⇒ chu kì 2, nhóm VA

Hóa trị cao nhất của N = số thứ tự nhóm VA = VI

⇒ Công thức oxide cao nhất là: N₂O₅

N có 5 electron lớp ngoài cùng ⇒ N là nguyên tố phi kim

⇒ Oxide có tính acid oxide.

₁₁ Na, ₁₂Mg, ₁₃Al, ₁₄Si cùng thuộc chu kì 2.

⇒ Sắp xếp theo thứ tự giảm dần tính base là: NaOH; Mg(OH)₂; Al(OH)₃; Si(OH)₄.

Cấu hình electron của nguyên tử X (Z = 3): 1s²2s¹.

X thuộc ô 3, chu kì 2, nhóm IA.

Cấu hình electron của nguyên tử Y (Z = 11): 1s²2s²2p⁶3s¹.

Y thuộc ô 11, chu kì 3, nhóm IA.

Cấu hình electron của nguyên tử T (Z = 19): 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s¹.

T thuộc ô 19, chu kì 4, nhóm IA.

Trong một nhóm A, bán kính nguyên tử tăng theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân.

Bán kính nguyên tử: X < Y < T.

₁₁Na, ₁₂Mg, ₁₃Al, ₁₄Si cùng thuộc chu kì 2.

Trong một chu kì, theo chiều tăng điện tích hạt nhân, tính base của oxide cao nhất có xu hướng giảm dần.

⇒ Thứ tự giảm dần tính base là: Na₂O > MgO > Al₂O₃ > SiO₂.

Nhóm nguyên tố là tập hợp các nguyên tố mà nguyên tử có cấu hình electron tương tự nhau, do đó có tính chất hoá học gần giống nhau và được xếp thành một cột.

Cấu hình electron chung của các nguyên tử nhóm IA là số electron lớp ngoài cùng bằng 1.

Nguyên tử R nhường 3 electron để tạo thành cation R²⁺

⇒ Nguyên tử R có cấu hình electron ở phân lớp ngoài cùng là 3s²

Cấu hình electron đầy đủ của R là: 1s²2s²2p⁶3s²

⇒ R thuộc ô số 12, chu kì 3, nhóm IIA trong bảng tuần hoàn.

⇒ Công thức oxide ứng với hóa trị cao nhất là RO và hydroxide tương ứng của R là R(OH)₂

Trong một chu kì, theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân, tính base của oxide và hydroxide tương ứng giảm dần.

Các nguyên tử có 1, 2, 3 electron ở lớp ngoài cùng là các nguyên tử kim loại, trừ H, He và B.

1s²2s²2p⁶3s²3p¹ → 1 e lớp ngoài cùng → là kim loại.

Hydroxide của nguyên tố T có tính base mạnh ⇒ công thức có dạng: R(OH)_x

Phương trình tổng quát:

R(OH)_x + xHCl → RClx + xH₂O

Mà tỉ lệ mol giữa hydroxide của R và HCl là 1 : 2 ⇒ x = 2

⇒ R có hóa trị II mà hydroxide của T có tính base mạnh

⇒ R thuộc nhóm IIA.

Nguyên tố X ở chu kì 3 ⇒ Có 3 lớp electron.

Nguyên tố X thuộc nhóm IA ⇒ Lớp ngoài cùng có 1 electron.

⇒ 1s²2s²2p⁶3s¹