Đề kiểm tra 45 phút Hóa 10 Chủ đề 2

Mg và Al cùng thuộc một chu kì ⇒ Độ âm điện: Mg < Al

Al và B cùng thuộc một nhóm ⇒ Độ âm điện: Al < B

⇒ Độ âm điện Mg < Al < B (1)

Lại có N và B cùng thuộc một chu kì ⇒ Độ âm điện B < N (2)

Kết hợp (1) và (2). Độ âm điện của các nguyên tố xếp theo chiều tăng dần là:

Mg < Al < B < N.

Liên hệ giữa các nguyên tố đó trong bảng tuần hoàn được mô tả trong bảng sau: 

₁₁Na , ₁₂Mg, ₁₃ Al và ₁₄Si cùng ở chu kì 3

Độ âm điện tăng từ trái qua phải trong 1 chu kì

M và N có cấu hình electron ở lớp ngoài cùng là 4p^x và 4s^y

Theo bài ra: x + y = 7.

Mà M không phải là khí hiếm ⇒ x = 5, y = 2.

Cấu hình electron của M là 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶3d¹⁰4s²4p⁵

⇒ M có số hiệu nguyên tử = số electron = 35 ⇒ M là Br.

Cấu hình electron của N là 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s²

⇒ N có số hiệu nguyên tử = số electron = 20

⇒ N là Ca.

Vì p_X + p_Y = 23 nên x và Y là những nguyên tố thuộc chu kì nhỏ.

X và Y là 2 nguyên tố thuộc 2 nhóm kế tiếp

⇒ Số proton của X và Y hơn kém nhau 1 hoặc 7 hoặc 9.

Ta xét từng trường hợp:

Nếu p_X − p_Y = 1 ⇒ p_X = 12 (Mg), p_Y = 11 (Na)

Ở trạng thái đơn chất hai nguyên tố này không phản ứng với nhau(loại).

Nếu p_X − p_Y =7 ⇒ p_X = 15 (P), p_Y = 8 (O)

Ở trạng thái đơn chất hai nguyên tố này phản ứng được với nhau (nhận).

Nếu p_X− p_Y = 9 ⇒ p_X = 16 (S), p_Y = 7 (N)

Ở trạng thái đơn chất hai nguyên tố này không phản ứng với nhau (loại).

Vậy X là P.

Phi kim mạnh nhất là fluorine vì theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân:

Trong một chu kì, tính phi kim tăng dần → phi kim mạnh nhất ở nhóm VIIA.

Trong một nhóm, tính phi kim giảm dần → phi kim mạnh nhất là fluorine.

Dựa vào cấu hình electron ta biết được X, Y, Z đều thuộc chu kì 3, số đơn vị điện tích hạt nhân tăng dần từ X, Y, Z.

Trong một chu kì, theo chiều tăng của điện tích hạt nhân, tính kim loại giảm, tính phi kim tăng.

Dãy các nguyên tố xếp theo chiều tăng dần tính kim loại từ trái sang phải là: Z, Y, X.

Một mol nguyên tử của nguyên tố Y có chứa 361,32.10²² electron 

⇒ Một nguyên tử chứa:

⇒ Y là C, Y là phi kim.

Ta có H₂S là acid yếu

HCl, HBr, HI có các nguyên tố tương ứng là Cl, Br, I thuộc nhóm VIIA thể hiện tính acid mạnh:

⇒ HCl, HBr, HI, theo chiều từ trái sang phải tính chất acid tăng dần.

Tính acid của các acid trên được sắp xếp theo trật tự HI > HBr > HCl > H₂S.

Theo độ âm điện của Pauling, nguyên tử có độ âm điện lớn nhất trong bảng tuần hoàn là F với độ âm điện là 3,98.

Se (Z = 34): 34 Số electron của các lớp là: 2/8/18/6 ⇒ cấu hình [Ar]3d¹⁰4s²4p⁴

⇒ Se thuộc chu kì 4, nhóm VIA.

Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học hiện nay gồm: 118 nguyên tố hóa học, 7 chu kì, 18 cột (được chia thành 8 nhóm A; 8 nhóm B, mỗi nhóm tương ứng với một cột, riêng nhóm VIIIB có ba cột).

Nguyên tố X ở chu kì 3 ⇒ Có 3 lớp electron.

Nguyên tố X thuộc nhóm IIIA ⇒ Lớp ngoài cùng có 3 electron.

⇒ 1s²2s²2p⁶3s²3p¹

 ₁₁ Na, ₁₂Mg, ₁₃Al, ₁₄Si cùng thuộc chu kì 2.

Trong một chu kì, theo chiều tăng điện tích hạt nhân, tính base của oxide cao nhất có xu hướng giảm dần.

⇒ Thứ tự giảm dần tính base là: Na₂O > MgO > Al₂O₃ > SiO₂.

- Oxide P₂O₅ tan hoàn toàn trong nước tạo dung dịch có tính acid làm quỳ tím chuyển màu đỏ.

Phương trình hóa học: P₂O₅ + 3H₂O → 2H₃PO₄.

- Na₂O, CaO tan toàn toàn trong nước, dung dịch sau phản ứng làm quỳ tím chuyển màu xanh.

Phương trình hóa học:

Na₂O + H₂O → 2NaOH

CaO + H₂O → Ca(OH)₂

- MgO tan một phần trong nước, dung dịch sau phản ứng làm quỳ tím chuyển màu xanh nhạt.

Cấu hình electron của Ar: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶

Cấu hình electron của X: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s¹ (X⁺ + 1e thành X): ô 19, chu kì 4, nhóm IA

Cấu hình electron của Y: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s² (Y²⁺ + 2e thành Y): ô 20, chu kì 4, nhóm IIA

Cấu hình electron của T: 1s²2s²2p⁶3s²: ô 12, chu kì 3, nhóm IIA

 ⇒ X và Y thuộc cùng một chu kì.

-Trong một chu kì theo chiều tăng dần điện tích hạt nhân, bán kính nguyên tử giảm dần ⇒ Thứ tự giảm dần về bán kính nguyên tử là X > Y.

- Trong một nhóm theo chiều tăng dần điện tích hạt nhân, bán kính nguyên tử tăng dần ⇒ Thứ tự giảm dần về bán kính nguyên tử là Y > T

⇒ Chiều giảm dần bán kính nguyên tử là X > Y > T.

 - Trong một chu kì theo chiều tăng dần điện tích hạt nhân, tính kim loại giảm dần ⇒ Thứ tự giảm dần về tính kim loại là X > Y

 - Trong một nhóm theo chiều tăng dần điện tích hạt nhân, tính kim loại tăng dần ⇒ Thứ tự giảm dần về tính kim loại là Y > T

⇒ Chiều giảm dần tính kim loại là X > Y > T.

- Trong một chu kì theo chiều tăng dần điện tích hạt nhân, độ âm điện tăng dần ⇒ Thứ tự giảm dần về độ âm điện là Y > X

- Trong một nhóm theo chiều tăng dần điện tích hạt nhân, độ âm điện giảm dần ⇒ Thứ tự giảm dần về độ âm điện là T > Y

⇒ Thứ tự giảm dần độ âm điện là T > Y > X.

Cấu hình elecctron nguyên tử của Y (Z = 30): 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶3d¹⁰4s².

Số thứ tự ô = Z = 30.

Số thứ tự chu kì = số lớp e = 4 → Chu kì 4.

Cấu hình electron phân lớp ngoài cùng và sát ngoài cùng là 3d¹⁰4s².

Tổng số electron thuộc 2 phân lớp 3d và 4s là 12 → Y thuộc nhóm IIB.

Nguyên tố Y nằm ở ô 30, chu kì 4, nhóm IIB trong bảng tuần hoàn.

Cấu hình electron:

₆X: 1s²2s²2p²

₉Y: 1s²2s²2p⁵

₁₄Z: 1s²2s²2p⁶3s²3p²

₆X và ₉Y thuộc chu kì 2 và ₁₄Z thuộc chu kì 3.

₉Y thuộc nhóm VIIA, ₆X thuộc nhóm IVA, ₁₄Z thuộc nhóm IVA.

X và Y cùng thuộc chu kì 2, Z_X < Z_Y

⇒ Độ âm điện của X < Y

X và Z cùng thuộc nhóm IVA, Z_X < Z_Z

⇒ Độ âm điện của Z < X.

Vậy thứ tự độ âm điện tăng dần là. Z < X < Y.

Gọi số hiệu nguyên tử của nguyên tố X và Y lần lượt là Z_X, Z_Y (giả sử Z_X < Z_Y).

Tổng số proton trong hạt nhân của hai nguyên tử X và Y bằng 15.

→ Z_X + Z_X = 15 (1).

X và Y là hai nguyên tố trong cùng một chu kì và ở hai nhóm liên tiếp của bảng tuần hoàn.

→ Z_B – Z_A = 1 (2).

Từ (1) và (2), suy ra:

Z_A = 7; Z_B = 8.

→ X là nguyên tố nitrogen (N); Y là nguyên tố oxygen (O).

Hầu hết các chu kì trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học đều bắt đầu bằng kim loại kiềm.

Nguyên tử R nhường 3 electron để tạo thành cation R²⁺

⇒ Nguyên tử R có cấu hình electron ở phân lớp ngoài cùng là 3s²

Cấu hình electron đầy đủ của R là: 1s²2s²2p⁶3s²

⇒ R thuộc ô số 12, chu kì 3, nhóm IIA trong bảng tuần hoàn.

⇒ Công thức oxide ứng với hóa trị cao nhất là RO và hydroxide tương ứng của R là R(OH)₂

Ta có:

Trong một chu kì, theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân, tính base của oxide và hydroxide tương ứng giảm dần, đồng thời tính acid của chúng tăng dần.

⇒ So sánh tính base: Na₂O > CaO > Al₂O₃ > SiO₂.

Gọi chung hai kim loại X và Y là

        + 2HCl Cl₂ + H₂

mol:  0,02                    0,02

M_X < 32 < M_Y 

M_X = 24 (Mg), M_Y = 40 (Ca)

B thuộc chu kì 2 => B có 2 lớp e

Công thức oxit cao nhất của B là BO₂ => B có hóa trị IV

=> B thuộc nhóm IVA => B có 4e lớp ngoài cùng

=> Cấu hình e của B: 1s²2s²2p² => B là Carbon

Trong cùng 1 nhóm năng lượng ion hoá thứ nhất giảm dần theo chiều tăng của điện tích hạt nhân do đó năng lượng ion hóa: Si < C

Trong cùng 1 chu kỳ năng lượng ion hoá thứ nhất tăng dần theo chiều tăng của điện tích hạt nhân do đó năng lượng ion hóa: Na < Mg < Si

Do đó thứ tự năng lượng ion hoá thứ nhất giảm dần là: C, Si, Mg, Na

Trong một chu kì của bảng tuần hoàn khi đi từ trái sang phải thì bán kính nguyên tử giảm dần.

Năm 1869, nhà hóa học đã công bố bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học là Mendeleev.

X^-: [Ne]3s²3p⁶ X: [Ne]3s²3p⁵ (Z = 17) X có số thứ tự 17, chu kì 3, nhóm VIIA.

Y²⁺: [Ne]3s²3p⁶ Y: [Ar]4s² (Z = 20) X có số thứ tự 20, chu kì 4, nhóm IIA.

Số thứ tự của một ô nguyên tố bằng số hiệu nguyên tử của nguyên tố hóa học trong ô đó.

Các oxide, hydroxide ứng với hóa trị cao nhất của các nguyên tố chu kì 3 có tính base hoặc acid hoặc lưỡng tính.

X có 5 electron ở lớp ngoài cùng.

Cấu hình electron nguyên tử: 1s²2s²2p⁶3s¹

Ta thấy electron cuối cùng được điền vào phân lớp s nên nguyên tố thuộc họ nguyên tố s

Xét ion X⁺ : có 5 nguyên tử, tổng số proton là 11. Vậy số proton trung bình là 2,2.

⇒ Có 1 nguyên tử có số proton nhỏ hoặc bằng 2 và tạo thành hợp chất. Vậy nguyên tử đó là H.

Ion X⁺ có dạng A_aH_b. Vậy a.p_A + b = 11 và a + b = 5

Chọn được nghiệm thích hợp a = 1 , b = 4 và p_A = 7 ⇒ Ion X⁺ là NH₄⁺.

Xét ion Y^2- có dạng M_XL_Y^2-: x.e_M + y.e_L + 2 = 50

Vậy x.e_M + y.e_L = 48 và x + y = 5.

Số electron trung bình của các nguyên tử trong Y^2- là 9,6

⇒ Có 1 nguyên tử có số electron nhỏ hơn 9,6

⇒ Nguyên tử của nguyên tố thuộc chu kì II.

⇒ Nguyên tử của nguyên tố còn lại thuộc chu kì III.

Nếu 2 nguyên tố cùng thuộc một nhóm A thì sẽ hơn kém nhau 8 electron

Vậy e_M - e_L = 8

Ta chọn được nghiệm: e_M = 16 và e_L = 8 . Ion có dạng SO₄^2- .

Chất A là: Phân tử khối của A là 132

Nhóm VIA nên cấu hình electron lớp ngoài cùng có dạng n^1÷2 hoặc ns²np^1÷6 và có 6 electron lớp ngoài cùng

⇒ cấu hình electron lớp ngoài cùng có dạng ns²np⁴

Các phát biểu đúng là (a), (c), (d), (e)

Phát biểu (b) sai là do trong bảng tuần hoàn có 8 nhóm A và 8 nhóm B, số thứ tự của nhóm bằng số electron hóa trị.

Nguyên tố X ở chu kì 3 ⇒ Có 3 lớp electron.

Nguyên tố X thuộc nhóm IA ⇒ Lớp ngoài cùng có 1 electron.

⇒ 1s²2s²2p⁶3s¹

Trong một chu kì, theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân, tính base của oxide và hydroxide tương ứng giảm dần.

X và Y đứng kế tiếp nhau trong cùng một chu kì nên số proton của chúng chỉ hơn kém nhau 1 đơn vị.

Giả sử: Z_X < Z_Y, ta có Z_Y = Z_X + 1           (1)

Theo bài ra, tổng số điện tích hạt nhân của X và Y là 25 nên:

Z_X + Z_Y = 25                                             (2)

Từ (1) và (2) có Z_X = 12 và Z_Y = 13.

Vậy hai nguyên tố X, Y là Mg và Al.

Trong một nhóm A, bán kính nguyên tử của các nguyên tố: tăng theo chiều tăng của điện tích hạt nhân.

Trong hạt nhân số hạt mang điện bằng số hạt không mang điện nên ta có:

p = n ⇒ p = n = e

⇒ Tổng số hạt trong Y = p + n + e = 3e = 36

⇒ e = 12

⇒ Cấu hình electron của Y là: 1s²2s²2p⁶3s²

Y ở nhóm IIA, chu kì 3

⇒ Hóa trị của Y là II ⇒ Công thức oxide cao nhất có dạng: YO.