Luyện tập Ester – Lipid CD

Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng cao

Bài kiểm tra này bao gồm 20 câu
Điểm số bài kiểm tra: 20 điểm
Xem lại kỹ lý thuyết trước khi làm bài
Chuẩn bị giấy và bút để nháp trước khi bắt đầu

Bắt đầu làm bài

00:00:00

Câu 1: Vận dụng
Xác định công thức cấu tạo của X
Thuỷ phân hoàn toàn 3,7 gam ester X có công thức phân tử C₃H₆O₂ trong 100 gam dung dịch NaOH 4%, cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được 5,4 gam chất rắn. Công thức cấu tạo của X là
- A. HCOOC₃H₇.
- B. CH₃COOCH₃.
- C. CH₃COOC₂H₅.
- D. HCOOC₂H₅.
Hướng dẫn:
${\mathrm n}_{\mathrm X}=\frac{3,7}{74}=0,05\;(\mathrm{mol})$

${\mathrm n}_{\mathrm{NaOH}}=\frac{100.4}{100.40}=0,1\;(\mathrm{mol})$

Theo đề bài ra X là ester đơn chức → gọi X là RCOOR’.

RCOOR’ + NaOH → RCOONa + R’OH

mol b/đ: 0,05 0,1

Theo phương trình hóa học NaOH dư.

⇒ n_{alcohol (R'OH)} = n_X = 0,05 (mol)

Bảo toàn khối lượng, có:

m_RCOOR’ + m_NaOH = m_{chất rắn} + m_R’OH

⇒ m_{alcohol (R’OH)} = 3,7 + 4 – 5,4 = 2,3 gam

M_alcohol = $\frac{2,3}{0,05}$ = 46 (g/mol)

Vậy alcohol là C₂H₅OH nên X là HCOOC₂H₅.
Câu 2: Nhận biết
Ester có mùi chuối chín
Ester có mùi chuối chín là
- A. formaldehyde.
- B. methyl formate.
- C. isoamyl acetate.
- D. ethyl butyrate.
Hướng dẫn:
Ester có mùi chuối chín là isoamyl acetate.
Câu 3: Thông hiểu
Số đồng phân ester ứng với công thức phân tử C4H8O2
Số đồng phân ester ứng với công thức phân tử C₄H₈O₂ là:
- A. 5.
- B. 4.
- C. 2.
- D. 6.
Hướng dẫn:
Có 4 đồng phân este ứng với công thức phân tử C₄H₈O₂ gồm:
CH₃COOCH₂H₅
C₂H₅COOCH₃.
HCOOCH₂CH₂CH₃.
HCOOCH(CH₃)CH₃.
Câu 4: Nhận biết
Một lượng lớn chất béo được dùng trong công nghiệp
Chất béo là thức ăn quan trọng của con người, là nguồn cung cấp dinh dưỡng và năng lượng đáng kể cho cơ thể hoạt động. Ngoài ra, một lượng lớn chất béo được dùng trong công nghiệp để sản xuất
- A. glucose và glycerol.
- B. xà phòng và ethyl acolhol.
- C. glucose và ethyl acolhol.
- D. xà phòng và glycerol.
Hướng dẫn:
Chất béo là thức ăn quan trọng của con người, là nguồn cung cấp dinh dưỡng và năng lượng đáng kể cho cơ thể hoạt động. Ngoài ra, một lượng lớn chất béo được dùng trong công nghiệp để sản xuất xà phòng và glycerol.
Câu 5: Vận dụng
Tính giá trị của m
Đun sôi a gam một triglyceride (X) với dung dịch KOH đến khi phản ứng hoàn toàn được 0,92 gam glycerol và hỗn hợp Y gồm m gam muối của oleic acid với 3,18 gam muối của linoleic acid (C₁₇H₃₁COOH). Giá trị của m là
- A. 4,6.
- B. 3,2.
- C. 6,4.
- D. 7,5.
Hướng dẫn:
Ta có n_C3H5(OH)3 = 0,01 mol; n_C17H31COOK = 0,01 mol

Mà cứ 0,01 mol chất béo tạo ra 0,03 mol muối ⇒ n_C17H33COOK = 0,02 mol

⇒ m = 0,02.(282 + 38) = 6,4 (g)
Câu 6: Nhận biết
Ứng dụng không có của ester
Ester không có ứng dụng nào sau đây?
- A. Ester dùng làm dung môi để tách, chiết chất hữu cơ, pha sơn.
- B. Ester có mùi thơm được dùng làm chất tạo hương trong công nghiệp thực phẩm, mĩ phẩm
- C. Polymer của ester được dùng để sản xuất keo dán như poly(vinyl acetate) hay thủy tinh hữu cơ như poly(methyl methacrylate).
- D. Ester là chất dinh dưỡng, được dùng làm thuốc tăng lực cho người già, trẻ em.
Hướng dẫn:
Ester không có ứng dụng làm chất dinh dưỡng, được dùng làm thuốc tăng lực cho người già, trẻ em.
Câu 7: Thông hiểu
Tìm phát biểu không đúng
Phát biểu nào sau đây không đúng?
- A. Chất béo chứa chủ yếu các gốc no của acid thường là chất rắn ở nhiệt độ phòng.
- B. Phản ứng thuỷ phân chất béo trong môi trường kiềm là phản ứng thuận nghịch.
- C. Các chất béo nhẹ hơn nước, không tan trong nước và tan nhiều trong dung môi hữu cơ kém phân cực.
- D. Chất béo chứa chủ yếu các gốc không no của acid thường là chất lỏng ở nhiệt độ phòng và được gọi là dầu.
Hướng dẫn:
Phản ứng thuỷ phân chất béo trong môi trường kiềm là phản ứng một chiều.
Câu 8: Nhận biết
Chất béo
Chất béo là
- A. oxide của các kim loại quý.
- B. triester của glycerol với acid béo.
- C. triester của glycerol với acid vô cơ.
- D. triester của alcohol đa chức.
Hướng dẫn:
Chất béo là triester của glycerol với acid béo.
Câu 9: Nhận biết
Xác định sản phẩm thu được
Đun nóng ester CH₃COOC₂H₅ với một lượng vừa đủ dung dịch NaOH, sản phẩm thu được là
- A. CH₃COONa và CH₃OH.
- B. CH₃COONa và C₂H₅OH.
- C. C₂H₅COONa và CH₃OH.
- D. HCOONa và C₂H₅OH.
Hướng dẫn:
CH₃COOC₂H₅ + NaOH $\xrightarrow{\mathrm t^\circ}$ CH₃COONa + C₂H₅OH
Câu 10: Thông hiểu
Tính số chất thuộc loại ester
Cho các chất có công thức cấu tạo sau đây:
(1) CH₃CH₂COOCH₃; (2) CH₃OOCCH₃; (3) HCOOC₂H₅; (4)CH₃COOH;
(5) CH₃CH₂COOCH₃; (6) HOOCCH₂CH₂OH; (7) CH₃OOC–COOC₂H₅
Số chất thuộc loại ester là
- A. 4.
- B. 7.
- C. 6.
- D. 5.
Hướng dẫn:
Ester là hợp chất thu được khi thay thế nhóm –OH ở nhóm carboxyl (–COOH) của carboxylic acid bằng nhóm –OR.
→ Các chất thuộc loại ester là: (1), (2), (3), (5), (7).
Câu 11: Thông hiểu
Xác định tên gọi của X
Hợp chất X có công thức cấu tạo: CH₃OOCCH₂CH₃. Tên gọi của X là
- A. methyl acetate.
- B. propyl acetate.
- C. ethyl acetate.
- D. methyl propionate.
Hướng dẫn:
CH₃OOCCH₂CH₃ = CH₂CH₃COOCH₃

Gốc: CH₃ – methyl

Acid: CH₃CH₂COOH – propionic acid
Câu 12: Thông hiểu
Thu chất béo rắn từ chất béo lỏng
Từ chất béo lỏng làm thế nào để có được chất béo rắn?
- A. Hydrogen hóa chất béo lỏng.
- B. Xà phòng hóa chất béo lỏng.
- C. Hydrogen hóa acid béo.
- D. Oxygen hóa chất béo lỏng.
Hướng dẫn:
Các chất béo lỏng chứa các gốc của acid béo không no tác dụng với hydrogen ở điều kiện nhiệt độ và áp suất cao, có xúc tác. Khi để nguội, sản phẩm thu được là các chất béo rắn.

Ví dụ:

(C₁₇H₃₃COO)₃C₃H₅ + 3H₂ $\xrightarrow{xt,t^\circ,p}$ (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅
Câu 13: Nhận biết
Công thức tổng quát của ester đơn chức
Công thức tổng quát của ester đơn chức là
- A. RCOOH.
- B. HCOOH.
- C. R¹COR².
- D. R¹COOR².
Hướng dẫn:
Công thức tổng quát của ester đơn chức là R¹COOR².
Câu 14: Thông hiểu
Số chất phản ứng với dung dịch NaOH sinh ra alcohol
Cho các ester: ethyl formate, vinyl acetate, triolein, methyl acrylate, phenyl acetate. Số chất phản ứng với dung dịch NaOH (đun nóng) sinh ra alcohol là
- A. 5.
- B. 2.
- C. 3.
- D. 4.
Hướng dẫn:
Ethyl formate:
HCOOC₂H₅ + NaOH → HCOONa + C₂H₅OH
Vinyl acetate:
CH₃COOCH=CH₂ + NaOH → CH₃COONa + CH₃CHO
Triolein:
(C₁₇H₃₃COO)₃C₃H₅ + 3NaOH → 3C₁₇H₃₃COONa + C₃H₅(OH)₃
Methyl acrylate:
CH₂=CHCOOCH₃ + NaOH → CH₂=CHCOONa + CH₃OH
Phenyl acetate:
CH₃COOC₆H₅ + 2NaOH → CH₃COONa + C₆H₅ONa + H2O
Câu 15: Vận dụng cao
Tính khối lượng của X
Cho 0,3 mol hỗn hợp X gồm 2 ester đơn chức tác dụng vừa đủ với 200 ml dung dịch NaOH 2 M đun nóng, thu được hợp chất hữu cơ no mạch hở Y có phản ứng tráng bạc và 37,6 gam hỗn hợp muối hữu cơ. Đốt cháy hoàn toàn Y rồi cho sản phẩm hấp thụ hết vào bình chứa dung dịch nước vôi trong dư, thấy khối lượng bình tăng 24,8 gam. Khối lượng của X là
- A. 33,6 gam.
- B. 30,8 gam.
- C. 35,0 gam.
- D. 32,2 gam.
Hướng dẫn:
n_NaOH = 0,2.2 = 0,4 (mol)

Nhận thấy: n_X = 0,3 < n_NaOH = 0,4 ⇒ trong X có chứa 1 ester của phenol (A) và ester còn lại là (B).

$\left\{\begin{array}{l}(\mathrm A):{\mathrm{RCOOC}}_6{\mathrm H}_4\mathrm R'\\(\mathrm B):{\mathrm R}_1\mathrm{COOCH}={\mathrm{CHR}}_2\end{array}ight.$ $\Rightarrow\left\{\begin{array}{l}{\mathrm n}_{\mathrm A}+{\mathrm n}_{\mathrm B}=\;0,3\\2{\mathrm n}_{\mathrm A}+{\mathrm n}_{\mathrm B}=\;0,4\end{array}ight.\Rightarrow\left\{\begin{array}{l}{\mathrm n}_{\mathrm A}=0,1\\{\mathrm n}_{\mathrm B}=0,2\end{array}ight.$

- Khi đốt cháy chất Y no, đơn chức, mạch hở (R₂CH₂CHO: 0,2 mol) luôn thu được:

n_CO2 = n_H2Omà 44n_CO2 + 18n_H2O = 24,8 ⇒ n_CO2 = 0,4 (mol)

$\Rightarrow{\mathrm C}_{\mathrm Y}=\frac{0,4}{0,2}=2$

⇒ Y là CH₃CHO.

Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng:

⇒ m_X = m_muối + m_Y + m_H2O – m_NaOH

= 37,6 + 0,2.44 + 0,1.18 – 0,4.40

= 32,2 (g)
Câu 16: Vận dụng
Tính thể tích H2 cần để hydrogen hóa
Thể tích H₂ (ở đkc) cần để hydrogen hóa hoàn toàn 1,105 tấn triolein là
- A. 23240,6 lít.
- B. 185925,0 lít.
- C. 24790,0 lít.
- D. 92962,5 lít
Hướng dẫn:
n_{(C17H33COO)3C3H5} = $\frac{1105}{884}$ = 1,25 (kmol)

(C₁₇H₃₃COO)₃C₃H₅ + 3H₂ → (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅

kmol: 1,25 → 3,75

⇒ V_H2 = 24,79.3,75.1000 = 92962,5 lít
Câu 17: Thông hiểu
Xác định công thức của X
Đun chất béo X với dung dịch NaOH thu được sodium oleate và glycerol. Công thức của X là
- A. (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅.
- B. (CH₃COO)₃C₃H₅.
- C. (C₁₇H₃₃COO)₃C₃H₅.
- D. (C₁₇H₃₁COO)₃C₃H₅.
Hướng dẫn:
Đun chất béo X với dung dịch NaOH thu được sodium oleate (C₁₇H₃₃COONa) và glycerol (C3H5(OH)₃) → công thức của X là (C₁₇H₃₃COO)₃C₃H₅.
Câu 18: Nhận biết
Nhiệt độ sôi của các ester
Nhiệt độ sôi của các ester
- A. thấp hơn nhiệt độ sôi của alcohol và cao hơn nhiệt độ sôi của carboxylic acid có cùng số nguyên tử carbon trong phân tử.
- B. cao hơn nhiệt độ sôi của alcohol và thấp hơn nhiệt độ sôi của carboxylic acid có cùng số nguyên tử carbon trong phân tử.
- C. thấp hơn nhiệt độ sôi của các alcohol và carboxylic acid có cùng số nguyên tử carbon trong phân tử.
- D. cao hơn nhiệt độ sôi của các alcohol và carboxylic acid có cùng số nguyên tử carbon trong phân tử.
Hướng dẫn:
Nhiệt độ sôi của các ester thấp hơn nhiệt độ sôi của các alcohol và carboxylic acid có cùng số nguyên tử carbon trong phân tử.
Câu 19: Nhận biết
Nguyên nhân dầu mỡ bị ôi khi để ngoài không khí
Tại sao dầu mỡ bị ôi khi để ngoài không khí?
- A. Do chất béo có thành phần chính là các acid vô cơ, dễ bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ môi trường.
- B. Do chất béo chứa ester nên dễ bị chlorine hóa.
- C. Do chất béo chứa các liên kết kim loại kém bền, dễ bị oxi hóa.
- D. Do gốc hydrocarbon không no bị oxi hóa bởi oxygen.
Hướng dẫn:
Dầu, mỡ lâu ngày trong không khí thường có mùi, vị khó chịu (mùi hôi, khét, vị đắng). Hiện tượng này là do gốc hydrocarbon không no có trong chất béo bị oxi hóa bởi oxygen trong không khí, sinh ra các hợp chất có mùi khó chịu và hại cho sức khỏe con người.
Câu 20: Vận dụng
Xác định công thức phân tử của X
Khi làm bay hơi 8,14 gam một ester đơn chức X thu được một thể tích đúng bằng 3,52 gam O₂ đo ở cùng điều kiện nhiệt độ và áp suất. Công thức phân tử của X là
- A. C₃H₆O₂.
- B. C₃H₄O₂.
- C. C₄H₈O₂.
- D. C₄H₆O₂.
Hướng dẫn:
n_X = n_O2= 0,11 mol ⇒ M_X = $\frac{8,14}{0,11}$ = 74 (g/mol)

⇒ Ester đơn chức X có công thức dạng C_xH_yO₂.

⇒ 12x + y + 32 =74

⇒ 12x + y = 42.

Ta thấy x phải có giá trị nhỏ hơn 4 nên X có lớn nhất là 3C.

Nếu ester X là ester no đơn chức, công thức phân tử sẽ là C_nH_2nO₂, từ đó suy ra được:

y = 2x ⇒ x = 3 và y = 6.

Vậy X là C₃H₆O₂.

Làm tương tự với trường hợp X là ester không no, có 1 liên kết đôi C=C, đơn chức,... sẽ thấy không có giá trị x và y nguyên thoả mãn.